منشور حقوق شهرنشینی؛ معروفات مدیریت شهری
سیدمجتبی منتظری - دبیر ستاد صیانت از حقوق شهروندی شهرداری مشهد
تعیین حدود و ثغور حقوق شهرنشینان در مدیریت و برنامه‌ریزی شهر‌های پایدار، اهمیت زیادی دارد و تدوین و تصویب منشور‌های شهری، راه‌حلی است که در دو دهه اخیر در سطوح محلی و بین‌المللی برای تصریح حقوق شهرنشینان در دنیا مورد توجه قرار گرفته است. منشور حقوق شهرنشینی مشهد که در ایران، اولین تجربه و در دنیا یازدهمین شهر است که تدوین شده و به تصویب شورای شهر رسیده است، نیز مبتنی بر همین تجربه جهانی و اصل اسلامی امربهمعروف و نهی‌ازمنکر است. منشور اصولی را بیان می‌کند که حقوق شهرنشینان است و شهروندان می‌توانند به‌عنوان مالکان حقیقی شهر این اصول و مفاهیم را از مدیریت شهری مطالبه کنند و بر مبنا و معیار اصول این منشور، عملکرد مدیریت شهری را بسنجند. از باب ارزش دینی این منشور هم می‌توان گفت یکی از مصادیق امروزی در امربهمعروف و نهی‌ازمنکر، تدوین و اجرای حقوق مردم است که مدیریت شهری مشهد، آن را در این منشور نگاشته و عرضه کرده است و به‌دنبال اجرای آن است. امربهمعروف و نهی‌ازمنکر وظیفه‌ای است در کنار ایمان به مبدأ و معاد، همسان نماز و زکات و اصلی است که احکام دیگر در برابر آن همچون قطره‌ای در برابر اقیانوس است. اصلی است که هدف تمامی ادیان بوده، مایه قوام شریعت و مورد اجماع همه عقلا و حتی مورد ستایش امم قبل بوده است. شریف‌ترین فرائض و قطب اعظم دین دانسته شده و آیات و روایاتی که در این باب وارد شده است، چنان است که کمر آدمی را می‌شکند.
منشور حقوق شهرنشینی مشهد از منظر دینی، قابل ارزش‌گذاری است و اصولش حکم معروفات (امور شناخته‌شده مورد تایید دین) را دارد و به اعتباری می‌توانیم مفاهیم و اصول این منشور کاملا اسلامی را که بر دو اصل کرامت انسانی و عدالت اجتماعی تاکید می‌کند، از معروفات و منکرات اختصاصی مدیریت شهر بدانیم.
۱-ترویج قانون‌مداری، اطلاع‌رسانی و شفافیت ۲- مشارکت شهروندان در تصمیمات شهری ۳- عدالت در دسترسی همگانی به امکانات شهری، سه معروف اختصاصی مدیریت شهری است که در این منشور بر آن‌ها تاکید و به تفصیل اشاره شده است؛ و ۱-خدشه و لطمه به کرامت انسانی ۲- فساد و تبعیض در دسترسی به امکانات شهری ۳- صدمه به محیط‌زیست شهری نیز سه منکری است که مدیریت عالی و محلی شهر باید از آن پرهیز و به‌عنوان منکرات شهری که حقوق شهرنشینان را پایمال می‌نماید، تلقی کند.
اسلام در کنار دیگر برنامه‌های فردی و اجتماعی خود، از پیروانش می‌خواهد که دربرابر آنچه از دیگران می‌بینند، بی‌تفاوت نباشند، بلکه آن‌ها را به‌سوی خوبی‌ها فرا خوانده، از بدی‌ها بازدارند. این دو وظیفه اساسی، امر به معروف و نهی از منکر نام دارد که طبق اصل هشتم قانون اساسی «وظیفه‌ای است همگانی و متقابل برعهده مردم دربرابر یکدیگر، دولت دربرابر مردم و مردم دربرابر دولت»، لذا به‌عنوان وظیفه و تکلیفی دینی و قانونی، باید همگان در مراقبت از حقوق مردم که مصداق معروفات است، وظیفه‌شناس باشیم. از دیگر ارزش‌های این منشور علاوه بر مشخص کردن معروفات و منکرات شهر، نگارشش براساس اصل اسلامی کرامت انسانی و عدالت اجتماعی است. مخاطبان متن منشور دو دسته هستند. دسته اول شامل دو سطح نهاد محلی و مدیریت شهری است و دسته دیگر شهرنشینان هستند که شامل مجاوران، زائران، مهاجران و... هستند که منشور همه را صاحب حقوق در مشهد مقدس می‌داند.
منشور حقوق شهرنشینی مشهد از منظر دینی، قابل ارزش‌گذاری است و اصولش حکم معروفات (امور شناخته‌شده مورد تایید دین) را دارد و به اعتباری می‌توانیم مفاهیم و اصول این منشور کاملا اسلامی را که بر دو اصل کرامت انسانی و عدالت اجتماعی تاکید می‌کند، از معروفات و منکرات اختصاصی مدیریت شهر بدانیم.
۱-ترویج قانون‌مداری، اطلاع‌رسانی و شفافیت ۲- مشارکت شهروندان در تصمیمات شهری ۳- عدالت در دسترسی همگانی به امکانات شهری، سه معروف اختصاصی مدیریت شهری است که در این منشور بر آن‌ها تاکید و به تفصیل اشاره شده است؛ و ۱-خدشه و لطمه به کرامت انسانی ۲- فساد و تبعیض در دسترسی به امکانات شهری ۳- صدمه به محیط‌زیست شهری نیز سه منکری است که مدیریت عالی و محلی شهر باید از آن پرهیز و به‌عنوان منکرات شهری که حقوق شهرنشینان را پایمال می‌نماید، تلقی کند.
اسلام در کنار دیگر برنامه‌های فردی و اجتماعی خود، از پیروانش می‌خواهد که دربرابر آنچه از دیگران می‌بینند، بی‌تفاوت نباشند، بلکه آن‌ها را به‌سوی خوبی‌ها فرا خوانده، از بدی‌ها بازدارند. این دو وظیفه اساسی، امر به معروف و نهی از منکر نام دارد که طبق اصل هشتم قانون اساسی «وظیفه‌ای است همگانی و متقابل برعهده مردم دربرابر یکدیگر، دولت دربرابر مردم و مردم دربرابر دولت»، لذا به‌عنوان وظیفه و تکلیفی دینی و قانونی، باید همگان در مراقبت از حقوق مردم که مصداق معروفات است، وظیفه‌شناس باشیم. از دیگر ارزش‌های این منشور علاوه بر مشخص کردن معروفات و منکرات شهر، نگارشش براساس اصل اسلامی کرامت انسانی و عدالت اجتماعی است. مخاطبان متن منشور دو دسته هستند. دسته اول شامل دو سطح نهاد محلی و مدیریت شهری است و دسته دیگر شهرنشینان هستند که شامل مجاوران، زائران، مهاجران و... هستند که منشور همه را صاحب حقوق در مشهد مقدس می‌داند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
